Ustalenie istnienia stosunku pracy
Wiedzieć należy, iż istnieje możliwość ustalenia istnienia stosunku pracy w sytuacji kiedy dany pracownik wykonuje pracę bez umowy, czy na podstawie umowy zlecenie, czy umowy o dzieło. Można w określonych przepisami prawnymi przypadkach domagać się aby Sąd za okresy pracy czy to bez umowy czy na podstawie pracy na tzw. umowie śmieciowej, ustalił iż pracownik wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę z wszystkimi z tym związanymi przywilejami.
Wyjaśnić należy, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Inaczej mówiąc, kiedy pracownik zgodnie z życzeniem przełożonego stawia się codziennie w pracy, wykonuje pracę w określonych godzinach, wykonuje pracę osobiście, pod nadzorem bezpośredniego przełożonego zgodnie z przepisami prawa pracy może być uznany jako pracownik wykonywający pracę na podstawie stosunku pracy. Istotnym elementem stosunku pracy jest to, że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem i na rzecz pracodawcy.
Oznacza to tyle, że musi on wykonywać polecenia służbowe pracodawcy. Takiej cechy nie mają umowy cywilnoprawne, a więc np. umowa zlecenie. Nie ma znaczenia jaką nazwę nosiła dotychczas zawarta przez strony umowa, w przypadku okoliczności zawartych powyżej istnieje możliwość ustalenia istnienia stosunku pracy. W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy właściwy jest wyłącznie Sąd i tam należy wystąpić ze stosownym pozwem.
Co daje ustalenie stosunku pracy?
Prawomocny wyrok ustalający istnieje danego stosunku pracy ma taki skutek, iż pracownik dotychczas pracujący bez umowy o pracę lub na podstawie umów cywilnoprawnych staje się pracownikiem zatrudnionym w żądanym okresie na podstawie umowy o pracę. A więc podlega ochronie przepisów kodeksu pracy, a nie kodeksu cywilnego tj. min. nabywa prawa do urlopu, ewentualnych roszczeń za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej czy do wyrównania wynagrodzenia, jeżeli zarabiał poniżej minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowo łącznie z żądaniem ustalenia istnienia stosunku pracy można dochodzić innych świadczeń wynikających z prawa pracy, m.in.:odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, zasądzenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy pieniężnej w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, wydania świadectwa pracy i zasądzenia odszkodowania za niewydanie go w terminie, żądania zasądzenia wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, czy wynagrodzenia za tzw. chorobowe w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika.
Materiał źródłowy:
– ustawa z dnia 26 czerwca 1974r., Kodeks Pracy, (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043, 1495.).
Z wyrazami szacunku: Radca Prawny Artur Maziarz